Δικταίον άντρον

Σπήλαιο της Κρήτης, στο οποίο, σύμφωνα με τη μυθολογία, γεννήθηκε ο Δίας. Βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της Δίκτης σε υψόμετρο 1.000 μ. και υπάγεται στον δήμο Οροπεδίου Λασιθίου. Το σπήλαιο χαρακτηρίζεται για την επιβλητική του είσοδο, τα εντυπωσιακά βάραθρα και τον αξιόλογο σταλακτιτικό διάκοσμο. Στο βαθύτερο τμήμα του υπάρχει μία λίμνη, πλαισιωμένη από στύλους και σταλαγμίτες. Εκεί, κατά τη μυθολογία, η Ρέα γέννησε τον Δία, τον οποίο μετέφεραν οι Κουρήτες –για να τον γλιτώσουν από τον πατέρα του, Κρόνο– στο Ιδαίον άντρο, όπου τον ανέθρεψαν. Στο Δ.ά. λατρεύτηκε ο Κρητογενής Δίας από το τέλος της μεσομινωικής έως το τέλος της υστερομινωικής εποχής. Οι ανασκαφές έχουν αποκαλύψει υπολείμματα βωμού, αναθήματα και άλλα αντικείμενα, όπως πόρπες, καρφίτσες, διπλούς πελέκεις, χάλκινα αγάλματα ανδρών που προσεύχονται και πήλινα αγγεία, όλα αφιερωμένα στον Δία. Εκτός του Δ.ά., στην Κρήτη υπήρχε και το Δικταίον ιερόν, τόπος λατρείας του Δία, στη θέση Ελεία του Παλαιοκάστρου Σητείας. Εκεί βρισκόταν ναός, για την κατοχή του οποίου έγιναν εξοντωτικοί αγώνες μεταξύ των πόλεων Ιτάνου, Πραισού και Δραγμού. Στις ανασκαφές που διενήργησε στην περιοχή η Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή της Αθήνας το 1904, στο σημείο όπου βρισκόταν το Δικταίον ιερόν κατά την αρχαιότητα ανακαλύφθηκε, μεταξύ άλλων, μαρμάρινη πλάκα με χαραγμένο έναν ύμνο προς τον Δία, που διασώθηκε αποσπασματικά. Ο ύμνος αρχίζει με επίκληση προς τον Δία να απολαύσει το τραγούδι και τον χορό, εξυμνεί την παντοδυναμία του και τον παρακαλεί να προσφέρει ευδαιμονία και ευφορία. Είναι γνωστός ως Δικταίος Ύμνος. Θαυμάσιος σταλακτιτικός διάκοσμος στολίζει το Δικταίον άντρον, το σπήλαιο όπου γεννήθηκε και λατρεύτηκε ο Κρητογενής Δίας. Στη βάση του υπάρχει γραφική λίμνη. Το Δικταίο άντρον, στο δυτικό άκρο του νομού Λασιθίου στην Κρήτη, είναι εντυπωσιακό, έχει μεγαλοπρεπή είσοδο και έκταση 2.000 τ.μ. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν πλήθος αφιερωμάτων στον Δία, όπως πήλινα αγγεία, υπολείμματα βωμού, χάλκινα αγαλμάτια προσευχόμενων ανδρών κ.ά.